soyu tükenen hayvanlar

Konu: soyu tükenen hayvanlar C.tesi Ağus. 23, 2008 11:43 am

VAŞAK (Felis lynx)
Kayalik ve ormanlik bölgelerde yasarlar. Çok
yirtici hayvanlardir; tavsan, geyik, keçi ve kemirgenlerin yanisira
herçesit evcil hayvana da çekinmeksizin saldirirlar. Diger kedilerin
aksine yiyeceklerinden daha fazla birey öldürürler. (Sadece uçanlar ve
kaçanlar kurtulurlar) Çanakkale, Kastamonu, Artvin, Siirt, Hakkari,
Bitlis, Bingöl, Izmir, Mugla, Antalya ve Bolu'da halen görüldüklerine
dair kayitlar vardir. Yasayla korunmalarina ragmen çok degerli olan
postlari için kaçak olarak avlanirlar. Sayilarinin çok azaldigi tahmin
edilmektedir. (Ben diyim 500, siz diyin 1000 tane)

Bir alt tür
olan ve sadece Dogu Karadeniz bölgesinde -bir zamanlar- bulunan
"Benekli Vasak"tan uzunca bir süredir haber alinamamaktadir. (Oglum
Benekli Vasak. Eger hala yasiyorsan, sakin sesini çikarma! )
Baska
bir alt tür olan "Step Vasagi" ise daha kalender bir hayvandir. Orman
ve agaç diye tutturmaz; kaya kovuklarinda ve inlerde de yasayabilir.
Diger akrabalarina nazaran daha ufak tefek olduklarindan dolayi
tavsanlarla ve kemirgenlerle yetinirler. Izmir, Mugla, Antalya,
Adiyaman, Adana, Kahramanmaras ve Malatya'da nadir olarak
bulunduklarina dair kayitlar vardir.
Daha baska bir alt tür olan
"Bataklik Vasagi" ise, adindan da anlasilacagi üzere, sulak
bölgelerdeki dikenlikler, çaliliklar ve kamisliklar arasinda yasar.
Orta büyüklükte bir köpek iriligindedirler. Su kuslarinin, tavsanlarin,
farelerin ve diger kemirgenlerin korkulu rüyasidirlar. Belesçi bir
tabiatlari vardir; tilkilerin ve porsuklarin yuvalarina sahiplenirler.
Izmir, Mugla ve Antalya'nin bataklik bölgelerinde; buralardaki nehir ve
göl kenarlarinda; Göller Bölgesi ve Sultansazligi bölgelerinde
numunelik olarak az sayida yasamaktadirlar. Soylari tükenmeye yüz
tutmus olup yasayla korunmaktadirlar.
"Arap Vasagi" ise ülkemizin
Iran ve Irak sinirina yakin bölgelerindeki sulak ve agaçlik alanlarda
yakin zamana kadar yasiyordu. Suriye ve Irak'ta hala az sayida da olsa
yasiyorlarmis. Allah onlara uzun ömür versin artik...
Tüm vasak
türleri olaganüstü hareketlidirler. Görme ve koku alma duyulari çok
gelismistir. Kisa mesafede iyi kosarlar, çok iyi siçrarlar ve yüzerler.
Ayrica çok iyi kafa ve uçan tekme atarlar. Prensip olarak yalniz
yasarlar; ancak büyük avlar için sürü kurduklari da nadiren olur.
Bununla birlikte insanlara karsi bir terbiyesizlikleri görülmemistir.
Bilakis, insanlar Iran ve Hindistan'da vasaklari av için kullanirlar.

LEOPAR = PARS = PANTER (Panthera tulliana)
Çok
degil, 100 yil öncesine kadar ülkemizde çok sayida yasiyorlarmis.
Trakya, Kuzey Marmara ve Dogu Karadeniz hariç bütün bölgelerimizde
yasadiklarina dair kayit ve gözlemler bulunmaktadir. Halen Güney Ege,
Bati Akdeniz ve Hakkari'de zaman zaman görülmekte olduklarina dair
duyumlar alinmaktadir. Zaman zaman yerel pazarlarda satisa sunulan
postlar görülebilmektedir. Avlanmalari yasaktir; ancak is isten geçmis
gibi görülmektedir. Ülkemizde son olarak 17 Ocak 1974 tarihinde
Beypazari'nin (Ankara) Bagözü köyü yakinlarinda bir tane görülmüs ve
köylülerce vurularak öldürülmüstür.

HAZAR KAPLANI (Panthera tigris virgata)
Hint,
Çin, Sumatra ve Sibirya kaplanlarina nazaran daha küçüktürler. Küçük
dediysem yanlis anlamayin, yine de vurdu mu devirirler. Geyik, yaban
sigiri, yaban keçisi ve bunlardan küçük her canliyi yalayip yutarlar.
On metreye kadar siçrayabilir, agaçlara çikabilir ve yüzebilirler.
Amuda kalkabilir ve ters takla atabilirler. Estetik yaratiklardir;
bence aslandan daha kral bir hayvandirlar. Orman, savan ve kayalik
yerlerde bulunurlar. Kökenleri Hazar Gölü çevresi, Iran ve
Afganistan'dir. Buralarda hala az da olsa bulunurlar. Ülkemizde ise
Siirt ve Hakkari illerinde (Sirnak, Uludere ve Çukurca arasindaki
üçgen), Irak sinirindaki daglarda ve vadilerde yakin zamanlara kadar
bulundugu anlasilmaktadir. Son olarak Subat 1970'de Hakkari'de
(Uludere) Sehit Sen isimli bir köylü tarafindan 122 cm. gövde
uzunlugunda bir erkek birey vurulmustur. Bu kaplanin postu 3 yil sonra
yörede bitki arastirmalari yapan Istanbul Üniversitesi Eczacilik
Fakültesi ögretim üyesi Prof. Dr. Turhan Baytop tarafindan Istanbul'a
getirilmistir. (Ali Üstay Kolleksiyonu) Prof. Baytop bu bulgusunu 1974
yilinda Münih'teki "Saugetierkundliche Mitteilungen" isimli bilimsel
dergide yayimlamis ve makalesinde daha önceki yillarda da Uludere ve
Sirnak bölgelerinde 8 adet kaplanin vuruldugunu köylülerden duydugunu
yazmistir. Bu tarihten sonra hiç görülmemistir. 33 yildir görülmemesi
hayra alamet olmasa gerektir. Bununla birlikte bölgenin kirsalinda
yasayanlar tarafindan hala görüldügü kimi zamanlar ihbar edilmektedir.
Kuzey Iran'in Türkiye sinirina yakin olan bir bölgesinde zoolog Paul
Joslin tarafindan 1974 yilinda bulunan 17 cm. genisligindeki ayak izi
gözönüne alinirsa bu ihbarlarin dogru olabilecegi düsünülebilir.

IRAN ASLANI (Panthera leo persica)
"Iran
Aslani", aslan familyasinin en batiya ulasmis alt türüdür. 13. yüzyil
baslarina kadar ülkemizde, özellikle Orta, Dogu ve Güneydogu Anadolu'da
çok sayida yasamislardir. Suriye sinirinda 1905 yillarinda görüldügüne
dair kayitlar vardir. Bu tarihlerden itibaren hiç görülmedikleri için
ülkemizde soylarinin tükenmis olduklari kabul edilmektedir